28 Nisan sabahı İspanya’da elektrik üretim ekranı birden kırmızıya döndü. Güneş santralleri beş dakika içinde 18 GW’tan 8 GW’a geriledi; invertörler korumaya girdi, dengeleme kaynakları devreye giremedi.
Avrupa ağı kendini korumak için İber Yarımadası’nı izole edince Madrid metrosundan Sevilla havalimanına kadar tüm ülke karanlığa büründü. Sosyal medyada tek soru dolaştı: Suçlu yenilenebilir enerji mi?
Asıl sorun altyapı eksikliği
Olay anında şebekedeki güneş payı %59, rüzgâr %12’ydi. Depolama kapasitesi ise megavat ölçeğinde kaldığından birkaç santralin kapanması domino etkisi yarattı.
IEA’nın uyarısı
Uluslararası Enerji Ajansı, yenilenebilirlerin güvenli entegrasyonu için 2030’a kadar küresel enerji depolama kapasitesinin en az altı kat artması gerektiğini vurguluyor.
Lityum-iyon megapaklar, pompajlı hidroelektrik istasyonları ve yeni nesil sodyum-sülfür bataryalar anlık üretim boşluklarını milisaniyeler içinde doldurabiliyor.
Mikro-şebeke ve akıllı kontrol
Depolamanın yanında ikinci savunma hattı, ana ağı mikro-şebekelere bölmek. Her bölge kendi güneş, rüzgâr ve bataryasını yönetirse arıza mahalle sınırını geçmez.
Bu yerel adalar, saniyelik voltaj-güç ayarlarını yapan akıllı yazılımlarla kesinti riskini oluşmadan bitirir.
Türkiye’ye mesaj: Fransa’daki koruma, İber sistemini ağdan ayırdı ve dalgayı kesti; batarya gücü zayıf olduğu için İspanya ile Portekiz karanlıkta kaldı.
Türkiye, ENTSO-E’nin doğu ucunda ama bu ağa dolaylı bağlı. Riskimiz düşük, fakat çok büyük bir arıza Balkanları aşarsa bize de sıçrayabilir.
Çözüm Fosil Yakıtlar Değil, Dirençli Ağlar
Yenilenebilir kaynaklar iklim krizine karşı vazgeçilmezdir; sorun güneş ya da rüzgârda değil, onları destekleyecek altyapının eksikliğindedir. Yol haritası açık:
- Depolama kapasitesini büyütmek – gigavat ölçeğinde batarya ve pompajlı hidro projeleri.
- Mikro-şebeke mimarisi kurmak – sanayi bölgelerini ve kampüsleri bağımsız çalışabilir tasarlamak.
- Invertör ayarlarını güncellemek – dar sınırları genişleterek zincirleme kopmaları önlemek.
- Gerçek zamanlı şebeke yazılımına yatırım yapmak – frekans ve gerilimi saniyelik izleyip dengelemek.
Güneşi suçlamak yerine, onları kesintisiz ve güvenilir kılacak bu dört adımı hızla atmak hem iklim hem enerji güvenliği için en temiz ve mantıklı seçenek gibi duruyor.
Yatırımları gezegeni öldüren değil, akıllı çözümlere yapmamızın zamanı geldi de geçti bile.
- ENTSO-E – Iberian Peninsula Frequency Disturbance Situation Report (30 Nisan 2025)
- Reuters – “Spain and Portugal search for answers after biggest blackout” (29 Nisan 2025)
- IEA – Batteries and Secure Energy Transitions (Rapor, 2023)
