WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) ve Londra Zooloji Derneği tarafından hazırlanan Yaşayan Gezegen 2018 Raporu bugün yayınlandı. 20. yılına özel bir sayı ile hazırlanana rapor, 50’den fazla uzmanın katkıları ile hazırlandı.
“İnsan Çağı”
Yaşayan Gezegen Raporu, gezegenimizin sağlığını ve küresel biyolojik çeşitliliğin güncel durumunu ortaya koyuyor. Giderek artan tüketim ve bunun sonucunda yükselen enerji, arazi ve su talebinin dünyamızı Antroposen Çağ olarak adlandırılan yeni bir jeolojik çağa sürüklediğine, dünya tarihinde ilk kez tek bir türün, yani insanın, gezegen üzerinde bu denli güçlü bir etki yarattığına dikkat çekiliyor.
“Büyük İvme” adı verilen bu hızlı değişim, bugüne dek insan açısından pek çok fayda sağlasa da bugün doğadaki biyolojik çeşitlilik yok olma sinyalleri veriyor. Biz farkında olmasak da, modern toplumun yapı taşlarını oluşturan çok sayıda hizmeti doğa bize sağlamakta.
Öyle ki, soğanın bugün küresel anlamda ekonomik faaliyetlere sağladığı yıllık katkı yaklaşık 125 trilyon dolarlık bir değere sahip.
Elde edilen veriler, aşırı kullanım ve tarımsal faaliyetlerin yanı sıra istilacı türler, plastik kirliliği, avcılık, balıkçılık, tarımsal kirlilik, barajlar, yangınlar ve madencilik gibi etkenlerin biyolojik kayba yol açtığığını gösteriyor.
Giderek kendini göstermeye başlayan, iklim değişikliğinin de şimdiden ekosistem, tür ve hatta genetik düzeyde etkili olmaya başladığı vurgulanıyor.
Son 44 yılda canlı popülasyonları yüzde 60 azaldı
Yaşayan Gezegen Raporu kapsamında hazırlanan Küresel Yaşayan Gezegen Endeksi de oluşturuldu. Bu Bu liste 4 bini aşkın memeli, kuş, sürüngen ve amfibi türüne ait bilgileri de içeren Yaşayan Gezegen Veritabanı’ndan alınan 16 bin 700’den fazla popülasyona dayanıyor.
Bununla beraber, rapor, endeks verilerinden hareketle doğadaki kaybın büyüklüğünün altını çizerek; canlı türlerinin nüfusunda yüzde 60’lık genel bir düşüş olduğuna dikkat çekiyor.
Türkiye’nin Yaşayan Gezegen Endeksi de hızla düşüyor
Yaşayan Gezegen Endeksi’nde Türkiye’de görülen yaklaşık 57 türe ait toplam 107 popülasyon verisi de yer alıyor.
Türkiye coğrafyasının büyük bir bölümü, Kafkasya, Akdeniz ve İran-Anadolu olmak üzere, küresel düzeyde önemli üç biyoçeşitlilik sıcak noktasının birleşim kümesi içinde. Bu coğrafyayı, 160’ın üzerinde memeli, 460’dan fazla kuş, üçte biri endemik 10 bini aşkın bitki, 364 kelebek, 141 sürüngen ile çift yaşamlı ve 405 balık türü ile paylaşıyoruz.
Ancak dünyadaki genel eğilim doğrultusunda Türkiye’de de, Ekolojik Ayak İzi büyürken Yaşayan Gezegen Endeksi azalıyor. Yani ülkemiz biyolojik çeşitlilik açısından cazip bir coğrafya olmaktan giderek uzaklaşıyor.
Rapor geçtiğimiz yüzyıla kadar coğrafyamızda görülen leopardan, halen Birecik’te gözetim altında varlığını sürdürebilen kelaynaklara; özverili çabalarla korunan deniz kaplumbağalarından nadir deniz memelisi Akdeniz fokuna pek çok örnekten hareketle ülkemizde de aşağı doğru bir seyir izleyen Yaşayan Gezegen Endeksi’ni tersine çevirmek için atılabilecek adımlara yer veriyor.
‘İnsanın varlığı doğal kaynaklara bağlı’
Yaşayan Gezegen 2018 Raporu’nu değerlendiren WWF-Türkiye Yönetim Kurulu Başkanı Uğur Bayar; insanın varlığını sürdürebilmesinin doğal kaynaklara bağlı olduğu gerçeğinin her geçen gün daha net bir şekilde ortaya çıktığına dikkat çekti.
Buna rağmen doğayı endişe verici derecede tahrip etmeye devam ettiğimizi belirten Bayar, bu gidişatı tersine çevirebilecek son nesil olduğumuzun altını çiziyor.
Rapor, önümüzdeki birkaç yılda yapacaklarımızın dünyanın geleceğini belirleyeceğini gösteriyor. Ama henüz geç kalmadığımızı, hâlâ yapabileceğimiz şeyler olduğunu da bizlere iletiyor.
WWF-Türkiye Hakkında
WWF-Türkiye dünyanın en büyük, deneyimli ve bağımsız doğa koruma kuruluşlarından WWF’in uluslararası ağının bir parçasıdır. Beş milyonu aşkın destekçiye ve 100’den fazla ülkede etkin bir küresel ağa sahip WWF’in misyonu; dünyanın biyolojik çeşitliliğini koruyarak, yenilenebilir kaynakların sürdürülebilirliğini sağlayarak, kirlilik ve aşırı tüketimin azaltılmasını teşvik ederek gezegenimizin doğal çevresinin bozulmasını durdurmak ve insanın doğayla uyum içinde yaşadığı bir geleceğin kurulmasına katkıda bulunmaktır. www.wwf.org.tr
